کولون چیست و در کجا قرار دارد؟
کولون بخشی از لوله گوارش است به طول تقریباً یک و نیم متر که همزمان با جذب مواد غذایی، مواد زائد دفعی روده کوچک به آن وارد میشود و از چندین قسمت تشکیل شده است:
1- بالارونده: در قسمت راست شکم
2- عرضی: در حد فاصل بین راست به چپ شکم فوقانی
3- پایین رونده: در قسمت چپ شکم
4- انتهای کولون: سیگموئید و راست روده که راست روده با مقعد ارتباط دارد.
سرطان کولون:
تومورهای کولون نسبتاً شایع هستند و در حال حاضر سومین سرطان شایع است .
۹۵ درصد از سرطان‌های کولون از نوع آدرنوکارسینوما (منشأ گرفته از لایه پوششی) روده است. ممکن است سرطان به صورت یک پولیپ خوش خیم شروع شده و تبدیل به سرطان بدخیم و مهاجم شود.
عوامل خطر زای سرطان کولون:
1- افزایش سن
2- تاریخچه‌ی فامیلی ابتلا به سرطان یا پولیپ‌های کولون
3- تاریخچه بیماری‌های التهابی روده
4- رژیم غذایی پرچرب، پر پروتئین (مصرف بالای گوشت قرمز)
5- سرطان ناحیه تناسلی زنان و یا سرطان پستان
علائم و نشانه ها:
علائم تحت تاثیر محل بروز سرطان و مرحله بیماری و عملکرد قسمت مبتلا قرار دارند.
- متداول ترین نشانه ها تغییر در عادت دفع روده ای است.
- وجود خون در مدفوع دومین نشانه شایع است.
- کم خونی، بی اشتهایی، کاهش وزن و خستگی بی دلیل
- درد مبهم شکمی و مدفوع سیاه و قیری رنگ
- انسداد روده، مدفوع باریک شده
- دفع دردناک توأم با فشار مدفوع
- احساس تخلیه ناقص بعد از اجابت مزاج
- اسهال و یبوست متناوب
روشهای تشخیصی:
- معاینه شکم
- آزمایش خون و مدفوع
- باریوم انما
- کولونوسکوپی
- تیتر فاکتور CEA (آنتی ژن کارسینوامبریوتیک)
درمان:
جراحی به عنوان درمان اصلی برای بسیاری از بیماران سرطان کولون به شمار می‌آید. اگر محدود به یک ناحیه باشد از کولونوسکوپ استفاده میشود.
لاپارسکوپی روش جراحی است که از لاپاراسکوپ به عنوان راهنمایی برای ایجاد برش در کولون و سپس برداشتن تومور استفاده میشود.
جراحی لاپاراتومی که شکم کاملاً باز و جراحی انجام میشود .
از شیمی درمانی و پرتو درمانی نیز قبل و بعد از جراحی جهت کوچک کردن تومور و نتیجه بهتر جراحی و کاهش عود بیماری استفاده میشود.
نکات مهم جهت جلوگیری از سرطان کولون:
- کاهش عوامل استرس زا
- عدم مصرف دخانیات و نوشابه های الکلی
- کاهش مصرف غذاهای پرچرب و گوشت قرمز
- داشتن برنامه روزانه ورزشی
- مصرف مناسب آب و مایعات
- استفاده از غذاهای پر فیبر، میوه ها و سبزیجات
- انجام آزمایشات و کولونوسکوپی به صورت دوره های منظم
ملاحضات مربوط به سالمندان:
این سرطان شایعترین سرطان سالمندان است. نشانه ها اغلب نامشخص هستند.
خستگی همیشه وجود دارد. نشانه‌هایی که بیشتر گزارش می‌شوند عبارتند از :
- درد شکم
- دفع درد ناک و با فشار خونریزی
تهیه کنند: واحد آموزش به بیمار بیمارستان پارسیان
تأیید کننده: مدیر گروه انکولوژی
آخرین بازنگری: سال ۱۴۰۳
منبع: کتاب مرجع پرستاری داخلی و جراحی (برونر و سودارث)
